Có một nghịch lý: mặc dù sở hữu vốn từ và ngữ pháp khá tốt nhưng đa số người Việt lại khá kém trong khoản học giao tiếp tiếng Anh.
Sự thật là người Việt có thể nói tiếng Anh khá chuẩn so với nhiều nước trong khu vực châu Á và một số châu khác. Có được điều này là nhờ tiếng Việt sử dụng bảng chữ cái Latinh, nên một số phát âm của chúng ta có phần tương tự tiếng Anh.
Nhưng do ngại và thiếu tự tin trong giao tiếp nên nhiều người không tạo được môi trường luyện tập, mắc phải những lỗi sai không đáng có nên kỹ năng này không cải thiện được là bao.
Những lỗi sai tưởng chừng như vô hại nhưng nó lại ảnh hưởng lớn đến việc nghe-nói, trao đổi thông tin của chúng ta.
Sửa được chúng, khả năng giao tiếp tiếng Anh của bạn sẽ được cải thiện rất nhiều chỉ trong một thời gian ngắn. Và hôm nay chúng ta sẽ cùng làm điều đó.
[Download]: Hướng dẫn nghe hiểu tiếng Anh chỉ sau 1 tháng, Checklist 3 bước luyện nghe + audio thực hành trực tiếp đang được 115.300 người đang áp dụng thành công. Click để sử dụng ngay
Lỗi tiếng Anh giao tiếp 1: Không học cách phát âm chuẩn, không có âm cuối, không nối âm
Bạn đã nghe đến “Ending sounds” bao giờ chưa? Đó là âm cuối, hay còn gọi là âm đuôi trong tiếng Anh. Đây chính là điểm khác biệt giữa tiếng Anh và tiếng Việt, cũng như với nhiều ngôn ngữ khác. Đáng tiếc đây lại là lỗi mà người Việt hay mắc phải nhất.
Nói tiếng Anh mà không có âm cuối thì khẳng định người nghe sẽ không hiểu bạn nói gì đâu, vì đấy là bạn đang nói thứ tiếng “Viet-lish”, thậm chí còn gây ra nhiều tình huống dở khóc dở cười ấy. Thực tế luôn, câu sau bạn nói thế nào:
I like you!
Bạn nói là: “ai lai iu”? hay “ai lai kiu”?
Nếu bạn nói theo cách 1 thì xin chia buồn là bạn đã mắc sai lầm rồi đấy. Với cách 1 người trong mộng của bạn sẽ hiểu thành câu sau: I lie you. Rồi đừng hỏi sao crush chặn luôn facebook bạn nhé!
Ngoài ra, hầu hết người học tiếng Anh giao tiếp không chú trọng cách phát âm. Việc này ảnh hưởng trực tiếp đến việc trao đổi thông tin trong giao tiếp.
Phát âm không chuẩn khiến người nghe khó tiếp nhận thông tin do không hiểu bạn đang nói gì.
Chưa kể chính bạn cũng không hiểu đối phương do phát âm sai trong thời gian dài, khi nghe phát âm chuẩn bạn không hề biết đó là từ gì.
Chính vì thế học phát âm tiếng Anh chuẩn ngay từ đầu là một phần quan trọng khi học giao tiếp tiếng Anh.
Trước tiên bạn cần phải học cách phát âm chuẩn 44 âm IPA trong tiếng Anh. Bạn có thể tìm sách hoặc lên mạng tra là thấy ngay các clip hướng dẫn. Bên cạnh đó luyện nghe nhạc, xem phim…và nhớ chú ý đến cách phát âm của họ. Cố gắng lặp lại chính xác những gì bạn nghe được. Luyện nghe không có phụ đề là tốt nhất, sau đó đối chiếu lại để xem mình nghe đúng hay không, và cũng là để nhận biết từ đó.
Muốn phát âm chuẩn, không còn cách nào khác ngoài việc bạn cần phải luyện nói thật nhiều, cố gắng nói chuẩn ngay từ đầu. Mới đầu, bạn nên nói chậm nhưng phải cố phát âm thật chuẩn. Khi đã quen rồi, việc phát âm chuẩn sẽ không còn là trở ngại nữa.
Mời các bạn xem video Phát âm tiếng Anh: 5 lỗi phát âm kinh điển của người Việt để biết thêm những lỗi phát âm “nên sửa” ngay nhé!
Lỗi học tiếng Anh giao tiếp 2: Bỏ quên tân ngữ trong câu hỏi và câu trả lời
Tôi chắc chắn 100% đây là lỗi tôi đã khắc phục rất nhiều lần, nhiều hơn tất cả những lỗi khác.
Mỗi lần đến đoạn thực hành thì đây là những gì tôi nghe được nhiều nhất trong lớp dạy của mình và đây là lỗi khi mà tôi nghe câu trả lời của các học sinh.
“Do you want to go to the cinema? – Yes, I want.”
Bạn có nhận ra lỗi sai trong câu trả lời này không?
Thêm một câu khác với lỗi tương tự nhé: “Do you want a coffee? Yes, I want.”
Đây là một lỗi rất hay gặp nên đừng lo nếu bạn không nhận ra nó. Để tôi chỉ cho bạn thấy, cụ thể chúng ta có câu sau:
“Do you want go to the restaurant?”
Bạn có biết câu trên thiếu từ gì không?
Đó chính là từ “to”, câu đúng phải là “Do you want to go to the restaurant?”. Giờ bạn hãy nhìn lại tất cả các câu trả lời phía trên trước khi đọc tiếp nhé.
Trong tiếng Latinh, có thể là cả những ngôn ngữ khác nữa, câu trả lời “I want” là đầy đủ rồi, nhưng trong tiếng Anh thì chúng ta cần phải có một tân ngữ nữa.
Trong trường hợp này, tân ngữ là động từ “to go”. Vậy nên ở câu trả lời, bạn có thể nói là: “Yes, I want to go.”, hoàn toàn đúng, không vấn đề gì cả. Nhưng để tự nhiên hơn, bạn chỉ cần nói: “Yes, I want to”, “Yeah, I want to.”
Tương tự đối với các động từ khác: “Do you want to sleep? – Yes, I want to, very much.” (Tôi hay hỏi học sinh của mình câu này lắm.)
Ok giờ thử thay động từ bằng một danh từ: “Do you want a coffee?”
Nhớ là khi trả lời bạn vẫn phải có tân ngữ đó, vậy nên dùng tân ngữ nào cho “a coffee” đây? Chỉ cần nói: “Yes, I want one”.
Đây là nói về những thứ chung, còn khi bạn muốn nói về một thứ cụ thể, ví dụ như bạn muốn hỏi về quyển sách bạn đang cầm hoặc một đồ vật ở phía xa, thì bạn cần nói như sau:
“Do you want this?” – Bạn có muốn cái này không?
“Do you want that?” – Bạn có muốn cái kia không?
Trong trường hợp này, chúng ta không trả lời “I want one” được. Chúng ta đang nói về một vật cụ thể nên câu trả lời sẽ là: “Yes, I want it! Give it to me!”
(Lưu ý nho nhỏ nhưng tác dụng to to: Mẫu câu “Do you want…” sử dụng với bạn bè thân thiết thôi nhé, vì nếu không sẽ bị goi là bất lịch sự đấy. Trong các trường hợp khác để thể hiện mong muốn của mình thì bạn nên dùng cấu trúc “I’d like” – nó lịch sự và mang tính phép tắc xã giao hơn. Còn khi gọi đồ, bạn hãy dùng cấu trúc “I’ll have…”)
Thực ra trường hợp này rất thông dụng. Còn sau đây là một ví dụ không sử dụng tân ngữ kể cả khi cần.
Ví dụ: Nếu bạn muốn hỏi “Do you like/ love/ hate this thing?”, một thứ cụ thể thì câu trả lời không phải là “Yes, I loved”. Bạn đã bỏ quên tân ngữ. Trong trường hợp này, đây là một thứ cụ thể, chúng ta đang nói một vật cụ thể, vậy vật đó là gì? Nó là đại từ “it”, câu trả lời đúng là: “Yes, I loved it.”
Vậy nên đừng quên tân ngữ và đại từ khi trả lời nhé. Nhưng chú ý là động từ khuyết thiếu lại không như vậy.
“Can you dance?”
Chú ý động từ khuyết thiếu không cần có “to” đi với động từ. Nó rất khác với phần trên kia đúng không. Bạn ĐỪNG trả lời: “Yes, I can to”. Khônggggg nhé!
Bời vì trong câu hỏi không có “to”, kiểu như “Can you TO dance?”. Chẳng có ai hỏi như vậy cả nên đừng thêm “to” vào đó nha!
Đừng bao giờ quên tân ngữ trong câu của mình đấy!
Lỗi học tiếng Anh giao tiếp 3: Nói tiếng Anh không có nhấn nhá, không có ngữ điệu
Một lỗi nữa nghe có vẻ chẳng quan trọng nhưng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc học giao tiếp của bạn. Đây có lẽ là lỗi khá phổ biến trong giao tiếp tiếng Anh: Nhấn câu – Sentence Stress.
Nếu bạn nói, hoặc đọc đoạn dài mà giọng đều đều, không có sự nhấn mạnh các từ chủ chốt trong câu thì người nghe khó nhận biết được ý chính bạn muốn truyền đạt là gì. Bạn để ý ở các bài tập Listening, chính nhờ cách nhấn giọng của người nói mà bạn hiểu được nội dung để chọn được đáp án đúng đó.
Thêm nữa là lỗi sai trọng âm từ. Lỗi này thường do nói hoặc học từ vựng mà không chú ý đến cách phát âm, trọng âm của từ, lâu dần thành thói quen rất khó sửa. Cùng 1 từ, nhưng nhấn trọng âm khác nhau, người nghe sẽ hiểu sai ý hoặc không thể hiểu được bạn muốn nói điều gì đâu.
Để luyện cách nhấn và nói có ngữ điệu, bạn nên kết hợp khi luyện Listening. Cố gắng nghe và nhắc lại theo đúng những gì bạn nghe được, chú ý tới cả trọng âm ngữ điệu lên xuống của người bản ngữ.
Để tránh cho cuộc đối thoại của bạn trở nên nhàm chán và “gây mê” cho người đối diện, tôi sẽ đưa cho bạn một số quy tắc cơ bản khi nói tiếng Anh như sau:
Các dạng câu sau thì cần lên giọng ở cuối câu: các câu hỏi “Yes/No”, câu hỏi đuôi, các câu cầu khiến, câu thể hiện cảm xúc tích cực, khi xưng hô thân mật.
Các loại câu cần xuống giọng ở cuối câu: các câu có từ để hỏi (What, Where, When, Why, How…), các câu trần thuật, các câu đề nghị và mệnh lệnh, câu cảm thán thể hiện tâm trạng tiêu cực.
Khi nói gần hết 1 câu, bạn hãy hạ thấp tông giọng của mình xuống để báo hiệu cho người nghe biết bạn đã nói hết một ý, sắp chuyển qua một ý mới. Làm như vậy, lời nói của bạn tự nhiên sẽ có lúc thăng lúc trầm gây thu hút sự chú ý của người đối diện.
[Download]: Hướng dẫn nghe hiểu tiếng Anh chỉ sau 1 tháng, Checklist 3 bước luyện nghe + audio thực hành trực tiếp đang được 115.300 người đang áp dụng thành công. Click để sử dụng ngay
Lỗi giao tiếp tiếng Anh 4: Nói quá nhanh, không kiểm soát được tốc độ khi nói
Tôi thấy đang tồn tại một quan niệm rất sai lầm: “Nói tiếng Anh càng nhanh càng tốt.” Nhiều người cho rằng đạt đến trình độ nói tiếng Anh lưu loát như người bản ngữ là khi nói nhanh, nói mà không cần dịch trong đầu.
Thực tế, TRỪ PHI bạn đã luyện nói trong một thời gian rất rất dài, và đã có thể đạt các điều kiện: phát âm đúng, nói chính xác về ngữ pháp, ngữ điệu và hay như người bản ngữ thì bạn KHÔNG NÊN nói nhanh.
Nếu luyện giao tiếp tiếng Anh chưa lâu mà bạn đã cố luyện nói nhanh thì bạn sẽ khó lòng tiến bộ được. Lý do là nói nhanh sẽ khiến bạn không kịp suy nghĩ ý cho câu tiếp theo, đồng thời mắc nhiều lỗi ngữ pháp, từ vựng, phát âm trong câu nói, người nghe sẽ chẳng thể hiểu được, hoặc là hiểu lầm ý bạn muốn nói.
Bạn hãy nghe các bài phát biểu của những người nổi tiếng như cựu tổng thống Mỹ Obama, tổng thống Mỹ đương thời Donald Trump, nhà sáng lập Apple Steve Jobs… để nghe tốc độ nói của họ. Chắc chắn bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy họ phát biểu rất chậm rãi và từ tốn.
Vậy nên đừng cố gắng chứng tỏ việc mình giỏi tiếng Anh bằng cách nói “nhanh như gió”. Hãy nói với tốc độ vừa phải và rõ ràng, chữ nào ra chữ đó còn hơn là nói cho nhanh rồi chữ nọ dính vào chữ kia khiến người nghe mãi chẳng hiểu bạn đang muốn nói gì. Tuy nhiên nói chậm rãi không đồng nghĩa với nói quá chậm, ê a từng chữ đâu nhé.
Lỗi giao tiếp tiếp Anh 5: Sử dụng ngữ pháp phức tạp và những từ ngữ khó
Không thể phủ nhận tầm quan trọng của ngữ pháp trong khi giao tiếp tiếng Anh. Có nhiều người cho rằng, ngữ pháp không quá quan trọng trong giao tiếp nên không cần chú tâm luyện làm gì.
Quan niệm này không hoàn toàn đúng.
Nếu như bạn nói sai về ngữ pháp thì sẽ khiến người nghe rất khó có thể hiểu được nội dung, thậm chí hiểu sai nghĩa hoàn toàn. Nhưng cũng không vì thế mà bạn quan trọng hóa làm cho nó trở nên phức tạp không cần thiết, như vậy càng dễ mắc lỗi.
Chỉ cần xem nhiều các chương trình truyền hình tiếng Anh, bạn sẽ thấy họ sử dụng cấu trúc câu rất đơn giản. Thế nên trong giao tiếp, bạn đừng cố gắng sử dụng các cấu trúc phức tạp như đảo ngữ, noun phrase…làm gì. Hãy để dành chúng cho phần viết vì bạn sẽ mắc lỗi ngữ pháp nặng hơn khi cố gắng dùng những cấu trúc này.
Bạn chỉ cần sử dụng những điểm ngữ pháp sau đây:
Sử dụng câu đơn giản có đủ chủ ngữ, động từ, tân ngữ.
Nếu muốn sử dụng câu ghép, chỉ cần dùng các từ nối and, but, however… để nối các câu đơn trên lại với nhau.
Dùng thêm dạng câu mệnh đề quan hệ (who, whose, that, which, whom), mệnh đề if.
Các thì thường dùng nhất: Hiện tại đơn, quá khứ đơn, tương lai đơn, hiện tại tiếp diễn, hiện tại hoàn thành, có thể có thêm quá khứ tiếp diễn, quá khứ hoàn thành.
Chú ý chia chính xác động từ số ít, số nhiều (phải phát âm đúng đuôi “s” ra), động từ thì quá khứ (phát âm đúng đuôi “ed”).
Để khắc phục thì bạn nên xem các chương trình truyền hình hoặc các bộ phim tiếng Anh (các bộ phim hiện đại ấy nhé). Và nhớ chú ý cách họ dùng ngữ pháp và bắt chước theo, áp dụng lại trong cuộc sống hàng ngày để quen dần với chúng.
Thêm một lỗi nữa ảnh hưởng không nhỏ đến việc học giao tiếp của bạn: sử dụng sai từ, sử dụng nhiều từ quá học thuật.
Tôi thấy nhiều người học tiếng Anh rất hay cố gắng sử dụng những từ ngữ khó mà nhiều khi người bản ngữ chẳng dùng trong giao tiếp thông thường bao giờ.
Sử dụng những từ ngữ khó không thể hiện bạn là một người giỏi tiếng Anh, biết nhiều từ, mà nhiều khi chỉ khiến cường điệu hóa quá mức câu nói của bạn. Ví dụ như trong tiếng Việt hiện đại, chẳng ai khen một cô gái là: “Cô ấy có một vẻ đẹp tân thời” cả.
Hơn nữa việc cố gắng nhớ những từ vựng khó sẽ khiến bạn bị vấp hoặc bị ngắt quãng trong khi giao tiếp.
Trước tiên, hãy luyện tập thật thành thạo những từ đơn giản mà bạn đã biết và cố gắng sử dụng chúng linh hoạt để diễn đạt ý mình. Hãy cố sử dụng vốn từ ít ỏi ban đầu và bổ sung theo thời gian để làm phong phú cách diễn đạt. Bạn có thể tìm những từ có nghĩa tương đương, tuy nhiên bạn nên nhớ những từ khó không phải lúc nào cũng sử dụng được.
Mọi thứ đều đi từ đơn giản đến phức tạp. Bạn cần tích lũy từ vựng một cách đều đặn và lâu dài.
Thế nên cách tốt nhất để tăng vốn từ thực trong giao tiếp tiếng Anh là tự tạo cho mình môi trường trau dồi tiếng Anh thường xuyên để nhớ từ như tham gia các CLB, xem phim và chương trình truyền hình tiếng Anh…
Tôi chắc chắn 100% cách này hiệu quả hơn so với việc lôi từ điển ra và học từ trong đó mà chẳng biết thực tế những từ đó được sử dụng như thế nào.
Trên đây tôi đã chỉ ra 5 lỗi sai tưởng chừng như vô hại khi học tiếng Anh giao tiếp và cả cách sửa chữa. Hi vọng bạn sẽ nhanh chóng khắc phục và sớm giao tiếp tiếng Anh thành thạo nhé!
[Download]: Hướng dẫn nghe hiểu tiếng Anh chỉ sau 1 tháng, Checklist 3 bước luyện nghe + audio thực hành trực tiếp đang được 115.300 người đang áp dụng thành công. Click để sử dụng ngay